پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان: چیزی که باعث شده است فعالیت‌های بنیاد ملی نخبگان متمایز از سایر نهادها باشد، توجه به سایر استان‌ها و نداشتن تمرکز صرف بر مرکز است. بنیاد ملی نخبگان با علم به این‌که در طول سالیان، سرآمدان و نخبگان کشور از مناطق مختلف ایران برخاسته‌اند، توجه ویژه‌ای به استان‌ها دارد و فعالیت‌های بنیاد در این استان‌ها همان‌قدری دارای اهمیت و بر اساس برنامه‌ریزی مشخص است که در تهران. بر همین اساس، بنیاد نخبگان استان گیلان که اساسا استانی نخبه‌پرور است، هم در سال 95 برنامه‌های متنوعی را برگزار کرده و هم برای سال پیش رو برنامه‌ریزی کرده است. با دکتر مسعود اصفهانی، رئیس بنیاد نخبگان این استان، درباره برنامه‌هایشان و خدماتی که به سرآمدان استان ارائه می‌دهند، به گفت‌و‌گو پرداختیم.

در سالی که گذشت، برنامه‌های شما برای بنیاد نخبگان استان گیلان چه بود؟

بنیاد نخبگان استان گیلان سال 1395 را در ایام عید نوروز با برگزاری نشست صمیمی تعدادی از نخبگان و استعدادهای برتر و با حضور تعدادی از اعضای محترم شورای علمی در محل بنیاد استان آغاز کرد.

فعالیت مهم بعدی برگزاری جشنواره اختراعات منطقه‌ای رویش دماوند بود. این جشنواره با حضور مخترعان و محققان و با مشارکت بنیادهای استانی هم‌پهنه شامل استان‌های گیلان، مازندران، گلستان، قزوین و سمنان در اردیبهشت‌ماه در محل دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت برگزار شد. این جشنواره در مدت دو روز برگزاری با استقبال چشم‌گیر دانشجویان، اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی استان، دانش‌آموزان و سایر اقشار اعم از بخش دولتی و غیردولتی استان رو‌به‌رو شد و بر اساس داوری‌های انجام‌شده تعداد 13 اختراع در رشته‌های مختلف به‌عنوان اختراع سطح 3 بنیاد ملی نخبگان شناخته شدند. اختراعات برگزیده مربوط به استان گیلان متعاقبا با کمک نهادهای توانمندساز مانند پارک علم و فناوری استان و پارک پردیس در مسیر توانمندسازی قرار گرفته‌اند که در این رابطه بنیاد استان اقدامات لازم را برای طی این مسیر تا تبدیل شدن آن‌ها به شرکت‌های نوپا و سپس دانش‌بنیان انجام داده است.

بنیاد استان برنامه ملی شهاب را نیز در دست اجرا داشت.

جزئیات آن‌ها چه بود؟

این طرح از سه منطقه در سال 1394 به پنج منطقه آموزش و پرورش شهرستان‌های رشت (ناحیه‌های 1 و 2)، بندر انزلی، لاهیجان، صومعه‌سرا و آستارا در پایه‌های چهارم، پنجم و ششم گسترش پیدا کرد و اعتبار قابل توجهی نیز که از بنیاد ملی نخبگان تامین شده بود، توسط بنیاد استان در اختیار اداره کل آموزش و پرورش استان گیلان قرار داده شد. هم‌اکنون حدود 24 هزار نفر از دانش‌آموزان شهرستان‌های یادشده در مقاطع تحصیلی چهارم، پنجم و ششم ابتدایی تحت پوشش و پایش برنامه شهاب قرار دارند.

فراخوان و اطلاع‌رسانی گسترده موضوع جوایز تحصیلی دانشجویان صاحب استعداد برتر و سایر جوایز و تسهیلات بنیاد و برگزاری کارگاه‌های آموزشی، تشریح جزئیات این جوایز و تسهیلات در دانشگاه‌های استان، پرونده‌های متقاضیان جوایز تحصیلی دانشجویان صاحب استعداد برتر و تسهیلات نظام وظیفه و سایر موارد جزو برنامه‌های جاری بنیاد استان بوده است که مستمر و به‌طور منظم اجرا شده‌اند. 

این بنیاد با توجه به این‌که استان گیلان جزو استان‌های ساحلی کشور است، برای دومین سال پیاپی در اجرای دومین جشنواره «دریا مسیر پیشرفت» که توسط ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش‌بنیان دریایی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف آشنایی دانش‌آموزان و اولیای آن‌ها با ظرفیت‌ها و منابع خدادادی دریا در سطح ملی برگزار می‌شود، همکاری داشته است.  اطلاع‌رسانی گسترده جزئیات جشنواره و تشویق مخاطبان به شرکت در جشنواره و ایفای نقش رابط در دریافت و ارسال آثار دانش‌آموزی و دانشجویی به دبیرخانه جشنواره و تدارک دیدن بازدیدهای دانش‌آموزان از صنایع و موسسات دریایی، شیلات، محیط‌ زیست و آبزی‌پروری که در استان پرتعداد نیز هستند، بخشی از همکاری بنیاد با ستاد مزبور بوده است. این بنیاد در مراسم برگزاری جشنواره دریا که در تهران برگزار شد، با برپایی غرفه اختصاصی حضور فعال داشت و با کمال خوش‌وقتی پنج برنده نیز در بخش‌های مختلف جشنواره از گیلان بودند.

برنامه‌هایی هم در راستای تکریم و الگوسازی نخبگان داشتیم.

چه برنامه‌هایی؟

تکریم و الگوسازی نخبگان از مفاد سند راهبردی کشور در امور نخبگان و برنامه راهبردی بنیاد ملی نخبگان است. استان گیلان نیز از دیرباز مهد پرورش نخبگانی چون آیت‌الله بهجت، میرزا کوچک جنگلی، پروفسور مجید سمیعی، دکتر محمد معین، پروفسور رضا، پروفسور اکبرزاده و بسیاری دیگر بوده است. ما با هدف تجلیل از مقام علمی نخبگان و سرآمدان و ایجاد ارتباط بیشتر نخبگان نسل جدید با نخبگان ادوار گذشته، از سه شخصیت علمی و نخبه استان گیلان، شامل جناب پروفسور بهمن مهری در رشته ریاضی، دکتر محمد معین در رشته ادبیات فارسی و دکتر حسن ابراهیم‌زاده معبود در رشته زیست‌شناسی، با همکاری دانشگاه گیلان طی مراسم‌ باشکوهی تجلیل و تکریم به عمل آورده شد که مورد استقبال شایان توجه دانشجویان، دانش‌آموزان، معلمان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های استان قرار گرفت. آخرین برنامه از این نوع، برگزاری مراسم تکریم و نکوداشت برای زنده‌یاد علیرضا سایه‌بان، دانشجوی گیلانی نخبه ریاضی شاغل به تحصیل در دانشگاه شریف، بود که در سال 1376 هنگام عزیمت به اهواز و شرکت در سمینار علمی ریاضیات در اثر سانحه تصادف اتوبوس دعوت حق را لبیک گفت. این مراسم با حضور والدین آن زنده‌یاد و جناب آقای پروفسور مهری و مسئولان اجرایی و جمع کثیری از دانشجویان، دانش‌آموزان، معلمان، اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها در زادگاه او در شهرستان بندر انزلی برگزار شد و مورد استقبال بسیار چشم‌گیر مخاطبان قرار گرفت.  

در راستای فعالیت‌های فرهنگی، آموزشی و ترویجی و با هدف پیش‌گیری از آسیب‌های فردی و اجتماعی و ارتقای سطح سلامت روان و کسب مهارت‌های زندگی و توانمندسازی مستعدین و نخبگان استان گیلان با هماهنگی دفتر مشاوره معاونت فرهنگی بنیاد ملی دو کارگاه مهارت ارتباط موثر و تکنیک‌های تنظیم هیجان با کمک اساتید مجرب و بنام دانشگاه گیلان برگزار شد.

طرح دوست علمی در رشته‌های ریاضی برای پسران در رشت و زیست‌فناوری برای دختران در رشت و هم‌چنین تکرار آن برای اولین‌ بار در خارج از مرکز استان و با هماهنگی اداره آموزش و پرورش شهرستان آستانه اشرفیه در آن شهر برگزار شد که مورد استقبال چشم‌گیر دانش‌آموزان، اولیای آنان و مسئولان اجرایی شهرستان قرار گرفت. به‌علاوه مرحله تکمیلی طرح دوست علمی نیز در همان شهرستان اجرا شد.

با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) درخصوص «نقش نخبگان در تحقق اقتصاد مقاومتی»، دو نشست تخصصی با حضور نخبگان و استعدادهای برتر و صاحب‌نظران در زمینه اقتصاد مقاومتی در بنیاد نخبگان استان گیلان برگزار شد و ایده‌های قابل توجهی نیز جمع‌آوری شد که دو نفر برگزیده به تشخیص ستاد اقتصاد مقامتی بنیاد ملی به نشست ملی اقتصاد مقاومتی در استان مازندران راه یافتند. البته جز این، نشست‌های دیگری نیز برگزار کردیم.

لطفا درباره دیگر نشست‌هایتان در این زمینه نیز توضیح دهید.

ما نشست تخصصی صنایع دستی و نقش آن در تحقق اقتصاد مقاومتی را با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان برگزار کردیم. در این نشست مستعدان و صاحبان استعداد برتر به تبادل نظر با مسئولان استانی متولی صنایع دستی پرداختند. هم‌چنین بازدیدهای علمی، فرهنگی و صنعتی تعدادی از مستعدین با هدف آشنایی با ظرفیت‌های علمی، فناوری و گردشگری استان و ارتقای روحیه دل‌بستگی به میهن و استان شامل بازدید از شرکت داروسازی سبحان انکولوژی و کارگاه‌های تولیدی صنایع دستی استان در شهرستان‌های آستانه اشرفیه و لاهیجان توسط این بنیاد اجرا شد. مشارکت در برگزاری رویدادهای کارآفرینی در سطح استان مانند رویداد پله، هفت سنگ، رباتیک و معرفی تعدادی از استعدادهای برتر به‌عنوان سهمیه بنیاد نخبگان در این رویدادها از سایر فعالیت‌های بنیاد بوده است. ادامه دادن و تکمیل بانک اطلاعاتی سرآمدان استان نیز جزو برنامه‌های جاری بنیاد استان بوده است.

چه خدماتی به نخبگان استان و استعدادهای برتر ارائه داده‌اید؟

اطلاع‌رسانی گسترده اعطای جوایز و تسهیلات بنیاد و تشریح مقررات و آیین‌نامه‌های مربوط از ابتدای سال در دستور کار قرار داده شد. این موضوع به صورت برگزاری نشست‌های تخصصی و جلسات و کارگاه‌های آموزشی در دانشگاه‌های سطح استان، طراحی و چاپ و توزیع بنرها و پوسترها و تولید محتواهای الکترونیکی برای توسعه بخشیدن اطلاع‌رسانی از دانشجویان صاحب استعداد برتر و تشویق آنان به ورود به این رقابت علمی از طریق ثبت‌نام در سامانه ثریا انجام شد. بر اساس نتایج بررسی‌های به‌عمل‌آمده از پرونده‌های متقاضیان، برگزیدگان جوایز مختلفی ازجمله دوره پسادکتری (جایزه شهید چمران)، فرصت­های مطالعاتی، بیمه اشتغال، تسهیلات نظام وظیفه، تسهیلات مسکن و ودیعه مسکن را دریافت کردند. سه مورد پی‌گیری برای ارتقای سطح اختراع از سطح 3 به سطح 2 با موفقیت انجام شد که اکنون از تسهیلات ویژه در این سطح بهره‌مند شده‌اند. البته صاحبان این اختراعات از مخترعان پرتلاش هستند که دارای شرکت دانش‌بنیان نیز هستند و محصولات آن‌ها به مرحله فروش انبوه و حتی صادرات به کشورهای خارجی نیز رسیده است.

همان‌طور که قبلا عرض شد، برای توانمندسازی استعدادهای برتر فعالیت‌ها و اقداماتی انجام شده است که ازجمله آن‌ها کارگاه‌های مهارت سبک زندگی، بازدیدهای علمی، آموزشی و فرهنگی و صنعتی، شرکت استعدادهای برتر در مراسم تفسیر قرآن در بیت نماینده ولایت فقیه در ماه مبارک رمضان گذشته، برگزاری برنامه «ماه خدا، ماه عظیم، ماه کریم» همراه با تلاوت قرآن مجید و سخنرانی مذهبی در شب‌های قدر و برگزاری مراسم ویژه ماه محرم با عنوان «پرسش محرم» از سایر برنامه‌ها برای مستعدین استان بوده است. درخصوص توانمندسازی استعدادهای برتر، سهمیه‌ای به صورت رایگان برای مستعدین استان جهت شرکت در رویدادهای کارآفرینی مختلف سطح استان در نظر گرفته شده و تعدادی از آن‌ها در هر رویداد توسط بنیاد معرفی می‌شوند.

برای سال 96 چه برنامه‌هایی دارید؟

بنیاد نخبگان استان برای سال 96 با نظر و مشارکت فکری اعضای محترم شورای علمی بنیاد، برنامه‌های متنوعی را  برای اجرا در سال آینده مصوب کرده و جهت تصویب نهایی و تامین اعتبار به بنیاد ملی ارسال کرده است. ازجمله این برنامه‌ها ادامه طرح تکریم و تجلیل از نخبگان و سرآمدان استان است و در نظر است مراسم تکریم دکتر محمد معین در سطح ملی برگزار شود. در این رابطه رایزنی‌هایی با دانشگاه گیلان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستانه اشرفیه، فرمانداری آستانه اشرفیه و نیز خانواده آن مرحوم انجام شده و از سوی آن‌ها اعلام آمادگی شده است. موضوع مهم دیگری که در نظر داریم در سال آینده انجام دهیم، رونمایی از جایزه علمی جناب آقای دکتر ابراهیم‌زاده معبود برای دانشجویان استعداد برتر گیلانی در رشته زیست‌شناسی است که این استاد فرهیخته با پیشنهاد بنیاد نخبگان استان گیلان این امر مهم را با کمال بزرگواری پذیرفتند. ایجاد موسسه خیریه برای حمایت از صاحبان استعداد برتر که تحت پوشش بنیاد نخبگان نیستند نیز از برنامه‌های دیگر برای سال آینده است. در این خصوص با یکی از موسسات خیریه معتبر و خوش‌نام استان تفاهم‌نامه مشترکی تنظیم شده است تا افراد واجد شرایط با معرفی بنیاد و در قالب شیوه‌نامه تنظیمی از کمک‌های اعطایی و تسهیلاتی آن موسسه بهره‌مند شوند. در این‌جا لازم است از همکاری صمیمانه اعضای محترم هیئت موسس موسسه خیریه امام علی(ع)، به‌ویژه حضرت آیت‌الله جوادی گیلانی تقدیر کنم. ادامه برنامه ملی شهاب به صورت گسترده‌تر در سال بعد در پیش رو است و در آخرین جلسه ستاد اجرایی استانی شهاب مصوب شد که تعداد شش شهرستان دیگر به برنامه ملی شهاب در استان اضافه شوند که شهرستان‌های رودبار، آستانه اشرفیه، فومن، لنگرود و رودسر شهرستان‌هایی هستند که برنامه ملی شهاب در سال بعد در آن‌ها اجرا خواهد شد. بر این اساس تعداد دانش‌آموزان نیز در سال بعد حداقل به دو برابر می‌رسد. برگزاری طرح دوست علمی در رشته‌های فیزیک، شیمی، نجوم و بیوتکنولوژی در حوزه دانش‌آموزی از برنامه‌های بسیار کارآمد برای شناسایی استعدادهای برتر دانش‌آموزی است که در نظر است در سال آتی با جدیت دنبال شود. برگزاری بازدیدهای دریایی برای دانش‌آموزان و دانشجویان و همکاری در برگزاری سومین جشنواره «دریا مسیر پیشرفت» نیز در برنامه سال آینده دیده شده است تا جایگاه استان در کسب موفقیت‌های ملی در حوزه دریا ارتقا یابد. مشارکت در برگزاری اردوهای جهادی در رشته‌های مختلف پزشکی، کشاورزی، عمران و صنعت در مناطق محروم استان گیلان با هدف آشنایی نخبگان با مناطق کمتر برخوردار، استفاده از ظرفیت‌های نخبگان و استعدادهای برتر در محرومیت‌زدایی و ارتقای روحیه خدمت‌گزاری در آنان در خدمت به وطن و هم‌وطنان از دیگر برنامه‌های بنیاد در سال آینده خواهد بود.

مشکلات شما در بنیاد نخبگان استان گیلان چیست و لازم است چه امکاناتی در اختیارتان قرار گیرد تا منجر به بهبود خدمت‌رسانی شود؟

فعالیت بنیاد نخبگان استان گیلان از سال 1390 رسما در استان شروع شده و از سال 1393 و از زمانی که اینجانب به مسئولیت آن برگزیده شدم، اهتمام بر این بوده است که ضمن اجرای هرچه مطلوب‌تر برنامه‌های مصوب ملی، رسالت، اهداف، وظایف و فعالیت‌های بنیاد با برقراری تعامل با مراکز علمی، پژوهشی و فناوری استان، نهادها و ادارات ذی‌ربط و ذی‌مدخل به آن‌ها شناسانده شده و فعالیت‌های دستگاه‌ها در ارائه خدمات مادی و معنوی به سرمایه‌های انسانی استان، به‌ویژه سرآمدان و نخبگان جهت‌دهی شود. البته در این مسیر مشکلاتی همانند باورپذیر ساختن اعتماد و اتکای به سرمایه‌های انسانی وجود دارد که بیش از سرمایه‌های مادی، نیاز به سرمایه‌گذاری برای تغییر نگرش بخش‌های دولتی و غیردولتی به این سرمایه تجدیدپذیر دارد. انتظار از مسئولین محترم استان این است که از ظرفیت‌های نخبگان و استعدادهای برتر به صورت عملی در راه توسعه پایدار استان و تحقق اقتصاد مقاومتی استفاده و تعامل و همکاری خود را با بنیاد بیشتر کنند.

بنیاد نخبگان استان گیلان از بدو تاسیس در یک ساختمان بسیار قدیمی که البته از ساختمان‌های فاخر شهر بوده و توسط اداره کل میراث فرهنگی به ثبت نیز رسیده، استقرار یافته است. این ساختمان متعلق به دانشگاه گیلان است و بنیاد با نظر موافق ریاست محترم قبلی دانشگاه و ریاست محترم فعلی دانشگاه گیلان در آن استقرار یافته است و این موضوع در مقایسه با وضعیت استقرار سایر بنیادهای استانی که با پشتیبانی یا تامین اعتبار استانداری انجام شده است، منحصربه‌فرد محسوب می‌شود. هزینه‌های جاری و تعمیراتی این بنا بسیار زیاد و خارج از حد اعتبارات بنیاد استان است و انتظار می‌رود استاندار محترم گیلان و بنیاد ملی نخبگان همانند رویه جاری در سایر استان‌ها که بنیادهای استانی با حمایت استانداری در مکانی مناسب استقرار داده شده‌اند، در این خصوص بنیاد نخبگان استان گیلان را یاری کنند.

منبع: ماهنامه سرآمد