كارآفريني؛ مهندسي فرصت‌های خلق ثروت
رئیس بنیاد نخبگان استان گلستان در یادداشتی آورده است: نخبگانِ کارآفرین می‌توانند به شیوه‌های مختلف، شامل كشف فرصت‌هاي موجود (فرصت‌شناسي)، بهره‌برداري از فرصت‌هاي موجود (فرآوری فرصت)، خلق فرصت‌هاي جديد يا گسترش فرصت‌هاي موجود (فرصت‌سازی) و يا آميزه‌اي از اینها (ارزش‌افزایی از محل فرصت‌ها) در مسیر کارآفرینی تاثیرگذار باشند.
*علیرضا خواجه شاهکوهی
جهان در نيم قرن اخير شاهد تحولات و دگرگوني‌هاي گسترده‌ای در عرصه دانش و فناوري و توسعه اقتصادي و اجتماعي بوده است. اين دگرگوني‌ها روي‌هم‌رفته فاز جديدي از توسعه را در پي داشت كه اصطلاحاً از آن به نام «اقتصاد مبتني بر دانش» نام برده مي‌شود.
از منظر اقتصاد دانش‌محور، تركيب و تلفيق دانش و نوآوري‌هاي فناورانه، سبب‌ساز هم‌افزايي در زنجيره‌هاي توليد و بازار مي‌شود و در نهایت موجبات دستيابي به ارزش‌افزوده، بهره‌گيري از مزيت نسبي و تسهيل كارآفريني و نوآوري را فراهم مي‌آورد.
اساس و هسته اصلي اقتصاد و توسعه دانش‌بنيان، سرمايه انساني است که داراي ظرفيت توليد بهره‌ورانه، كارآفريني و نوآوري و توانایی بهره‌گيري از دانش و فناوري و مهارت‌هاي مديريتي باشد به همین دلیل جامعه علمی و نخبگان حد اعلای این سرمایه انسانی و اجتماعی برای پیشبرد کارآفرینی مبتنی بر دانش بهشمار می‌رود.
به عبارت ديگر، كارآفريني محمل و مجرايي براي عملياتي کردن نقش‌آفريني جامعه علمی و نخبگان جامعه در فرآيند توسعه دانش‌بنيان و تحقق جامعه دانايي‌محور محسوب مي‌شود. در اين بين؛ كارآفريني، يك كاركرد يا رويكرد كاركردي، جامعه علمی و نخبگان، يك كارگزار دانشی و توسعه دانش‌بنيان، يك فرآيند يا جريان همه‌جانبه و پويا است.
با مرور پنداره‌هاي مختلف ارايه شده، كارآفريني را مي‌توان نوعي فرآیند يكپارچه مهندسي فرصت‌های خلق ثروت و ارزش‌افزایی اقتصادی-اجتماعی برای جامعه تعریف کرد. بر این پندار، نخبگانِ کارآفرین می‌توانند به شیوه‌های مختلف، شامل كشف فرصت‌هاي موجود (فرصت‌شناسي)، بهره‌برداري از فرصت‌هاي موجود (فرآوری فرصت)، خلق فرصت‌هاي جديد يا گسترش فرصت‌هاي موجود (فرصت‌سازی) و يا آميزه‌اي از اینها (ارزش‌افزایی از محل فرصت‌ها) در مسیر کارآفرینی عمل کنند.
چنانچه كارآفريني يك فرآیند فرصت‌گرايانه و فرصت‌جويانهی سازنده و رقابتی پنداشته شود، در اين صورت؛ منابع فرصت، كشف فرصت، ارزشيابي و كسب مزيت نسبي فرصت‌ها و گروهي كه به كشف ارزيابي و بهره‌گيري از فرصت‌ها مي‌پردازند، عناصر تشكيل‌دهنده فرآیند كارآفريني خواهند بود.
هر چند جامعه علمی و نخبگان می‌توانند از طُرُق مختلف به کارآفرینی بپردازند؛ اما ارزش‌افزاترین شکل کارآفرینی این گروه از رهگذر کارآفرینی مبتنی بر کار علمی و پژوهشی و تولید دانش و فناوری کاربردی و بازارمدار و رسانش آن به عرصهی عمل و چرخه تولید از طریق سازوکارهای تجاری‌سازی دانش و فناوری میسر است.
شایان توجه است تحقق این مهم نیازمند همگرایی و همکاری نخبگان، دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی تحقیقاتی، دولت، صنایع و البته نهادهایی همچون بنیاد ملی نخبگان است که حمایت از ابتکارات کارآفرینانه نخبگان و جامعه علمی را سرلوحه ماموریت‌های خویش قرار داده است.
*رئیس بنیاد نخبگان استان گلستان