دکتر معبود می‌گوید: توجه به علوم مهندسي و عدم توجه به علوم پايه و علوم انساني، چشمه علم کاربردي را خشک مي‌کند. علوم پايه يعني ايده، يعني فکر جديد؛ ايده جديد يعني خلق جديد. ايده از علم پايه بيرون مي‌آيد و کاربرد حاصل علوم کاربردي است.

پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان: بر اساس داده‌هاي پايگاه استنادي ISI، ايران در پايان سال 2014 با توليد 1.5 درصد مستندات علمي نمايه‌شده در اين پايگاه جهاني در مقام بيست‌‌ودوم دنيا و دوم منطقه ايستاد. بر اساس اين داده‌ها، سهم اسناد علمي منتشرشده ايران در علوم 29 هزار و 184 مدرک (1.77 درصد ميزان جهاني)، در علوم اجتماعي 1830 (0.67 درصد ميزان جهاني) و همايش‌هاي علوم انساني و هنر 182(1.17 درصد ميزان جهاني) است که نسبت به سال 2013 در کل اسناد علمي منتشرشده، 13.16 درصد، در بخش علوم 8.82 درصد و در علوم اجتماعي 75.11 درصد رشد را نشان مي‌داد.

کسب اين رتبه در طبقه‌بندي جهاني اگرچه در جايگاه خود ارزشمند است، ولي بسياري بر اين عقيده هستند که تعداد و به اصطلاح کميت اين مقالات نمي‌تواند به‌خوبي روند توليد علم در ايران را نشان دهد و آن‌چه اهميت دارد، موضوع کيفيت اين مقالات و تاثيري است که بر جهان مي‌گذارد.

دکتر حسن‌ ابراهيم‌زاده معبود در این‎بار گفت: پيش از انقلاب تنها چراغ روشن دانشگاه تهران پس از پايان وقت کاري، چراغ اتاق و آزمايشگاه من بود؛ البته برخي اذيت مي‌شدند، چراکه مجبور بودند تا ديروقت در دانشگاه بمانند. اما اين تلاش و پشتکار باعث ترغيب دانشجويان به ماندن در دانشگاه و انجام فعاليت‌هاي پژوهشي مي‌شد.

وی افزود: بدون هيچ اغراقي بايد بگويم تعداد اين چراغ‌هاي روشن پس از انقلاب هر روز بيشتر و بيشتر شد و امروز کمتر چراغ خاموشي را در دانشگاه‌هاي کشور مي‌توان ديد. ثمره اين فعاليت‌ها به ايده تبديل شد. ايده به پژوهش‌، پژوهش به تز، تز به مقاله و مقاله به کتاب. اين کتاب‌ها حاصل همان چراغ‌هاي روشن است. راه کاملا مشخص است: در بر و بحر قطره باران فتد ولي/ آن قطره که در صدف افتد گوهر شود...

برنده جايزه علامه طباطبايي تصریح کرد: نبايد از همه رشته‌ها انتظار کاربرد داشت! به رشته‌هاي مهندسي بها داده مي‌شود، چون خروجي آن براي جامعه ملموس است، اما رشته‌هاي انساني و علوم پايه اين‌گونه نيست. اين درحالي است که امروزه خروجي‌هاي مهندسي بيشتر مونتاژ است. صرف شروع کردن از مونتاژ بد نيست، بد آن است که در مرحله مونتاژ بمانيم.

وی با اشاره به اینکه مي‌توان از مونتاژ به مهندسي معکوس و از آن به خلاقيت و درنهايت توليد محصولات جديد رسيد؛ گفت: توجه به علوم مهندسي و عدم توجه به علوم پايه و علوم انساني، چشمه علم کاربردي را خشک مي‌کند. علوم پايه يعني ايده، يعني فکر جديد؛ ايده جديد يعني خلق جديد. ايده از علم پايه بيرون مي‌آيد و کاربرد حاصل علوم کاربردي است.

معبود با بیان اینکه عدم توجه به علوم پايه، کشور را براي پيشرفت علوم کاربردي محتاج واردات علم مي‌کند، گفت: در علوم کاربردي به دليل سوددهي محصولات و بازگشت ‌سرمايه مي‌توان از ظرفيت‎‌هاي بخش خصوصي استفاده کرد، اما علوم پايه نياز به حمايت‌هاي دولتي دارند. علوم پايه نبايد تحت‌تاثير شعار کاربردي کردن علم قرار بگيرند. از طرفي نبايد نسبت به اين شعار بي‌تفاوت باشند.

موسس اولين آزمايشگاه مجهز در رشته فيزيولوژي گياهي ايران در دانشگاه تهران ادامه داد: به‌عنوان نمونه استخراج لاستيک و اندازه‌گيري درجه پليمريزاسيون (تعداد ترکيب شدن يک مولکول با خودش) آن و هم‌چنين تشخيص اين‌که لاستيک توليدشده براي لاستيک هواپيما مناسب است يا لاستيک اتومبيل يا روکش سيم‌هاي برق، بر عهده دانشمند علوم پايه است، اما ساخت و توليد آن وظيفه رشته مهندسي است. علم پايه به کاربرد توجه دارد، اما کار کاربردي نمي‌کند.

وی در پایان گفت: اگر هر فرد کار تخصصي خود را به نحو درست انجام دهد و به همان اندازه از بودجه برخوردار شود، با يک هماهنگي خوب بين اين دو مي‌توان دستاوردهاي خوبي حاصل کرد. البته پيش از همه اين‌ها بايد نيازسنجي درست و منطقي صورت پذيرد.