جشنواره ملي فن‌آفريني شيخ بهايي سابقه‌اش به روزهايي برمي‌گردد که کمتر کسي به اين دست موضوعات علاقه و توجه نشان مي‌داد؛ زماني که کارآفريني واژه‌اي ناآشنا در فرهنگ واژگان مردم و سياستمداران بود...
پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان، جشنواره ملي فن‌آفريني شيخ بهايي که اين روزها دارد خود را براي دوازدهمين دوره‌اش آماده مي‌کند، سابقه‌اش به روزهايي برمي‌گردد که کمتر کسي به اين دست موضوعات علاقه و توجه نشان مي‌داد؛ زماني که کارآفريني واژه‌اي ناآشنا در فرهنگ واژگان مردم و سياستمداران بود و کسي به افرادي که با زحمت فراوان شغل ايجاد مي‌کردند، اهميتي نمي‌داد. همين مساله باعث شد در سال 82 يک عده دور هم جمع شوند و به فکر برگزاري يک جشنواره باشند. به گفته دکتر کوروش خسروي، دبير اين جشنواره، آن روزها تنها هدف از چنين کاري اين بود که کارآفرينان تشويق شوند و احساس کنند بالاخره در اين کشور يک جايي براي ديده شدن دارند. دکتر خسروي مي‌گويد: «در اصل هدفمان ترويج فرهنگ کارآفريني و تقويت کارآفرينان برتر بود چون در آن زمان تعريف کارآفريني کاملا ناشناخته بود. مانند اين روزها نبود که رسانه‌هاي مکتوب و اينترنتي بسيار به اين مقوله بپردازند. به همين دليل نياز بسيار جدي به يک فعاليت ترويجي احساس مي‌شد تا کارآفرينان فکر نکنند هيچ‌کس به فکرشان نيست.»
همان عده در آن سال‌‌ها براي خودشان يک چشم‌انداز و ماموريتي تعريف کردند؛ ماموريتي که خسروي مي‌گويد به عنوان يک سازمان يادگيرنده طي سال‌هاي گذشته بسته به شرايط به روز شده است. به‌طور مثال يک بار عنوان جشنواره از کارآفريني به فن‌آفريني تغيير پيدا کرد. دليل اين موضوع هم اين بود که بحث کارآفريني قوام پيدا کرده بود و موضوع کارآفريني مبتني بر فناوري اهمين ويژه‌اي پيدا کرده بود. از سال 90 نيز جشنواره با فرصت‌شناسي بورس عرضه و فروش فناوري با هدف جذب سرمايه‌گذاران ايجاد شد و در سال 92 بحث «تامين منابع» به عنوان راهکاري براي شدت گرفتن فرآيند جذب سرمايه‌گذاران به‌طور جدي در دستور کار جشنواره قرار گرفت. دبير جشنواره ملي فن‌آفريني شيخ بهايي مي‌گويد: «در جشنواره هدفمان را تعامل کارآفرين و سرمايه‌گذار، بازاريابي و توسعه کارآفريني قرار داديم چون اين نياز عملياتي جدي کارآفرينان است. بنابراين با سرمايه‌گذارهاي مختلف وارد مذاکره شديم و با امضاي تفاهم‌نامه و گرفتن اولويت‌هاي سرمايه‌گذاري آن‌ها و اعلام آن به کارآفرينان، تلاش کرديم در اين راه قدم برداريم. پيش از آن‌که جشنواره برگزار شود، همه اين‌ها اعلام شد تا کارآفرينان از همان ابتدا تکليف خودشان را بدانند که چه سرمايه‌گذارهايي از چه جاهايي و با چه هدف‌ها و اولويت‌هايي در جشنواره حضور خواهند يافت.»
فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري
در اين دوره از جشنواره، معاونت توسعه روستايي رياست‌جمهوري در چندين بخش از طرح‌هاي فن‌آفرينان حمايت به عمل مي‌آورد. اولويت‌هاي اين معاونت در حوزه فناوري‌هاي بومي عبارت است از احصاي موسيقي روستاهاي ايران، احصاي طب سنتي رايج در روستاها، احصاي ورزش‌هاي بومي ايران در قالب توليد بازي‌هاي رايانه‌اي، فناوري‌هاي تامين و مصرف بهينه آب در مناطق كم‌آب روستايي، فناوري‌هاي بهينه جايگزين مصرف آب در مناطق كم‌آب روستايي و فناوري‌هاي نو و تلفيق آن با علوم و سنن بومي مناطق روستايي. همچنين در بخش صنايع دستي و گردشگري از طرح‌هايي با زمينه معرفي ابزارهاي نوين كه به كمك صنعت دستي بومي مي‌آيند، تشكيلات و الگوي ايجاد زنجيره‌هاي توزيع و فروش صنايع دستي در قالب فروشگاه‌هاي آنلاين در گستره جهاني، الگوهاي برتر گردشگري در كشورهاي قطب گردشگري، معرفي برخي مناطق مستعد جذب گردشگر و شيوه‌ها و الگوهاي جذب گردشگر با تكيه بر شناخت موانع پيش رو حمايت‌هاي لازم به عمل خواهد آمد.
در حوزه معادن از معرفي منطقهاي روستاها به لحاظ ذخاير زيرزميني و صنايع تكميلي در جهت ايجاد ارزش افزوده براي معادن (با تاكيد بر معدن خاص) پشتيباني خواهد شد. در زمينه کشاورزي و دامپروري هم طرح‌هايي مورد حمايت قرار مي‌گيرند که در راستاي معرفي استعدادهاي كشاورزي مناطق مختلف يك استان با در نظر گرفتن جمع شرايط، معرفي الگوهاي موفق و ابزارهاي نوين در صنعت كشاورزي، معرفي صنعت تكميلي ارزش‌آفرين با تاكيد بر استعدادهاي بومي منطقه، معرفي دانش بومي مناطق و تلفيق آن با دانش روز، شيوه‌هاي جديد افزايش بهره‌وري در نگهداري و پرورش دام‌هاي گوشتي، معرفي نژادهاي دام‌هاي شيرده با بهره‌وري بيشتر، الگوهاي جديد دامداري و دامپروري براي مناطق روستايي، ابزارهاي جديد دامداري در ابعاد صنعتي، نيمه‌صنعتي و خانگي، ايجاد زنجيره‌هاي ارزش‌آفرين دامي براي مناطق روستايي و محروم و فناوري‌هاي رايج توليد فرآورده‌هاي لبني در روستاها باشند.
همچنين از مشاوره‌هاي مهندسي در صنايع كشاورزي روستا، ايجاد زنجيره موفق مشاوره خانواده در روستا، شيوه‌ها و الگوهاي ايجاد زنجيره‌هاي درماني روستا با تاكيد بر الگوي پزشك خانواده، توانمندسازي روستاييان از طريق آموزش‌هاي عمومي و آشنايي با فناوري‌هاي روز در حوزه مشاغل روستايي، آي‌سي‌تي روستايي، توسعه روستايي و اقتصاد مقاومتي، اشتغال، کارآفريني و سرمايه‌گذاري در توسعه روستايي، بازاريابي کشاورزي و توسعه روستايي، نقش زنان در توسعه روستايي، جايگاه روستا و توسعه روستايي در برنامه ششم و سند چشم‌انداز و مديريت منابع و شبکه آب در مناطق روستايي حمايت‌هاي لازم به عمل خواهد آمد.
از سوي ديگر، شرکت کارگزاري سهم آشنا، اولويت‌هاي سرمايه‌گذاري و سياست‌ها و حمايت‌هاي مورد نظر خود را اين چنين اعلام کرده است:
1- اختراعات و ابتکارهايي که ثبت آن‌ها در داخل يا خارج کشور انجام شده باشد و طرح کسب و کار مربوط به سرمايه‌گذاري‌شان تهيه شده باشد، براي معرفي در بازار مالکيت فکري فرابورس ايران و فروش به سرمايه‌گذاران و مشتريان علاقه‌مند
2- طرح توسعه شرکت‌هاي دانش‌بنيان که امکان‌سنجي و طرح کسب و کار آن‌ها کامل باشد براي معرفي در بازار پايه فرابورس و تامين سرمايه مورد نياز طرح توسعه
3- طرح‌هاي کسب و کار قابل ارائه در بازار فرابورس
علاوه بر اين‌ها، دفتر منطقهاي نخبگان شهيد فهميده نيز براي حضور در اين جشنواره اعلام کرده است از طرح‌هايي حمايت مي‌کند که اولا طرح‌هاي کسب و کار مرتبط با موضوع فناوري‌هاي دفاعي به منظور بررسي در دفتر منطقهاي نخبگان شهيد فهميده و جلب سرمايه‌گذاران و مشتريان علاقه‌مند و طرح توسعه شرکت‌هاي دانش‌بنيان باشد و البته امکان‌سنجي و طرح کسب و کار آن‌ها کامل باشد و دوما اين توسعه به نوعي مرتبط با موضوع فناوري‌هاي دفاعي باشد.
حمايت‌هايي که از سوي صنايع دفاعي استان با پيگيري‌هاي دفتر منطقهاي نخبگان شهيد فهميده از طرح‌ها و فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري مرتبط به عمل مي‌آيد، عبارتند از: اعطلاي تسهيلات کسر خدمت به متقاضيان و مشمولين علاقه‌مند، اعطاي جايزه که نوع آن بر حسب طرح متغير است، انعقاد قرارداد پژوهشي با صاحب طرح که وابسته به نوع طرح است و تسهيل فرايندهاي مربوط به اخذ مجوزهاي قانوني براي شروع فعاليت.
بخش‌هاي جشنواره
از دوره يازدهم جشنواره به بعد، به منظور افزايش ضريب نفوذ محتواي طرح کسب و کار در سطح کشور به ويژه بين دانشجويان، اولين المپياد طرح کسب و کار دانشجويي در سطح دانشگاه‌هاي کشور برگزار شده است. در اين المپياد پارک‌هاي علم و فناوري استانها و حوزه معاونت پژوهشي دانشگاه‌هاي سطح کشور با اين جشنواره همکاري مي‌کنند. در اين بخش تلاش مي‌شود ايده‌هاي نو مبتني بر فناوري که قابليت تجاري‌سازي آن‌ها به اثبات رسيده باشد در قالب يک نقشه راه تجاري‌سازي (طرح کسب و کار) پذيرفته شوند و مورد داوري قرار گيرند.
در مرحله اول داوري، طرح‌ها از نظر رعايت اصول و ساختار نگارش طرح کسب و کار و سطح فناوري بررسي مي‌شوند. در مرحله دوم، علاوه بر نوآوري و فناوري، ساختار و محتواي طرح و عملياتي بودن فناوري به کار گرفته شده در آن و پرداختن به جزئيات هر يک از سرفصل‌هاي طرح کسب و کار مورد بررسي قرار مي‌گيرد. پس از طي چندين دوره داوري تخصصي روي طرح‌ها، تعدادي به عنوان کانديدا به مرحله سوم راه مي‌يابند. در نهايت در اين مرحله از کانديداها دعوت به عمل مي‌آيد تا در حضور داوران (اعضاي کارگروه و داوران تخصصي بر حسب هر موضوع) به مدت يک ساعت طرح خود را معرفي کنند و به سوالات داوران پاسخ گويند.
همين شرايط در خصوص بخش طراح کسب و کار آزاد نيز وجود دارد.
در بخش فن‌آفرينان جشنواره شرکت‌هايي مي‌توانند حضور يابند که حائز دو شرط اصلي توليد محصول و تجاري‌سازي (عرضه محصول به بازار و توليد ثروت) باشند. براي انجام داوري در شرايط برابر براي شرکت‌ها، داوري در سه بخش شرکت‌هاي نوپا، در حال رشد و رشديافته با توجه به شرايط ذيل و تشخيص اعضاي کارگروه فن‌آفرينان انجام مي‌پذيرد. از ميان فن‌آفرينان شرکت‌کننده در جشنواره، شرکت‌هايي که با محتواي جشنواره همخواني دارند به مرحله اوليه داوري راه مي‌يابند و داوري‌ها طبق فرم مربوطه و مشخصه‌هاي ذکرشده در کاربرگ انجام مي‌پذيرد.
به طور کلي، داوري‌ها در چند بخش صورت مي‌گيرد. از مهم‌ترين شاخصه‌هاي داوري در اين مراحل مي‌توان به ويژگي‌هاي مديريت (تدوين برنامه استراتژيک، به کارگيري ابزارهاي مديريتي، سوابق کاري مديران اصلي، سوابق تحصيلي مديران اصلي)، فناوري (نوآوري طرح، دارايي‌هاي فني واحد، وضعيت واحد تحقيق و توسعه، سطح فناوري طرح) و مالي (نرخ رشد فروش واحد، تنوع تامين‌کنندگان، تنوع مشتري، وضعيت رقباي واحد، تحليل شرکت‌ها با نسبت‌هاي مالي) اشاره کرد. دلايل مردود شدن طرح‌ها در مراحل داوري، عرضه نکردن محصول به بازار و فقدان نوآوري و فناوري شاخص است.
همچنين آن گروه از شرکت‌کنندگاني که در دوره‌هاي قبلي جشنواره موفق به دريافت لوح يا تنديس جشنواره شده‌اند، مي‌توانند براي دريافت لوح تداوم فن‌آفريني نامزد شوند.
بخش ديگري که از دوره هشتم به جشنواره اضافه شده است، بخش تقدير از فن‌آفريناني است که نوآوري، فناوري و توان اجرايي خود را در خدمت علوم انساني و هنر قرار داده‌اند. کساني مي‌توانند در اين بخش شرکت کنند که قدرت فن‌آفريني خود را در خدمت علوم انساني قرار داده باشند و اين کار به عرضه محصولات يا خدماتي در اين حوزه منجر شده باشد.
دوازدهمين جشنواره ملي فن‌آفريني شيخ بهايي 23 تا 25 ارديبهشت سال 95 در شهر اصفهان برگزار خواهد شد.