نخبگان معمولا درنمی‌یابند که کجا را برای سفر انتخاب کنند و در بین آنها هر جا سخن از سفر می‌شود، نام مناطق باستانی می‌درخشد.

پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان، ممکن است وقتی صحبت مسافرت نخبگان می‌شود، افکار به سمت مهاجرت و فرار مغزها برود. البته این احتمال نیز می‌رود که مهاجرت و فرار مغزها، از فرط اتفاق افتادن، به موضوعی عادی تبدیل شده باشد، اما درهرحال برای آرامش افکار عمومی هم که شده، باید اشاره کنم که در این مطلب خبری از مهاجرت و فرار و از این سوسول‌بازی‌های از سر شکم‌سیری نیست. آن‌چه در این مطلب خواهید خواند، فقط درباره‌ مسافرت‌های داخلی نخبگان است که به قصد گردش و تفریح و تا حدی تفرج انجام می‌شود و حتی مطالبات صنفی نیز در آن نقشی ندارد، چه رسد به زبانم لال مطالبات غیرصنفی. به نظرم صلاح آن است که سریع‌تر به اصل مطلب بپردازم. البته اگر خبری از پرداخت باشد.

قدم اول مسافرت نخبگان؛ پرداخت

اولین قدم برای مسافرت رفتن، تامین منابع مالی آن است. گاهی انسان به دعوت فردی به مسافرت می‌رود که بدیهی ‌است در این صورت مهمانِ میزبان است. و گاهی نیز صحبت از سفر مسئولان است که آن‌ها هم به‌هرحال به نوعی مهمانِ میزبان‌اند. اما از آن‌جایی که معمولا نخبگان مسئول نیستند (هرچند مسئولان نخبه‌اند) و نیز از سویی معمولا کسی میزبانی یک نخبه را به عهده نمی‌گیرد، تنها راه باقی‌مانده این است که نخبه منتظر پرداخت حق‌الزحمه یکی از پروژه‌های فوق‌تخصصی‌اش بشود تا از محل حق‌الزحمه، از محل اقامت خود به محل مورد نظر خود مسافرت کند.

نوشتی یک مقاله در مجله

که با پولش روی از این محله

نشد پرداخت حق‌الزحمه‌ات، پس

نباید کرد در رفتن عجلّه*

*گرچه عجله‌ شاعر نیز وزن شعر را خراب کرده. اما با توجه به تنگی قافیه از او نباید انتظاری بیش از این داشت.

قدم دوم مسافرت نخبگان؛ دریافت

نخبگان معمولا درگیر مسائل مربوط به نخبگی هستند. مسائلی از قبیل نوشتن مقاله در مجله و تحقیق و پژوهش و اکتشاف و اختراع و... نخبگان معمولا مثل مردم عادی وقت آن را ندارند که چند ماه در این باب غور کنند که الان کجا هوایش بهتر است و کجا چه نوع تفریحی وجود دارد و کجا ترافیک روان‌تری دارد و کجا خلوت‌تر است و کجا کمتر گیر می‌دهند و کجا رستوران‌های بهتری دارد و کجا از تجمع بیشتر شعبِ اورجینال برندهای معتبر جهانی برخوردار است. به همین دلیل نخبگان معمولا درنمی‌یابند که کجا را برای سفر انتخاب کنند و معمولا در بین نخبگان هر جا سخن از سفر می‌شود، نام مناطق باستانی می‌درخشد.

سفرهای نه‌چندان سافت* کردی

پژوهش سخت در آن بافت کردی

پس از عمری به خود می‌گویی افسوس

چه چیزی از جهان دریافت کردی؟

*سفر نه‌چندان سافت به سفر نه‌چندان آسان گفته می‌شود و درواقع سفرهای نه‌چندان سافت سفرهایی‌اند به مقصد و مقصود مناطق غیرتوریستی و صرفا باستانی-تحقیقاتی.

قدم سوم مسافرت نخبگان؛ رهیافت

سفرهای نخبگان در اکثریت قریب به اتفاق موارد به همان دو مرحله یا همان دو قدم پیشین ختم به خیر می‌شود. مرحله‌ رهیافت مرحله‌ای است که اقلیت نزدیک به صفر نخبگان به آن دست می‌یازند. اکثریت نخبگان یا از دست یازیدن به این قسمت ابا دارند، یا شرایط دست یازیدن برایشان فراهم نمی‌شود، یا کلا از نخبگی پشیمان می‌شوند. درهرحال دست اکثر نخبگان به این فصل از سفر یازیده نمی‌شود. در توضیح این قدم از مسافرت نخبگان باید گفت رهیافت در فرهنگ لغت این‌چنین معنی شده: نظر کردن، رویکرد، نگرش.

این واژه معادل واژه‌ approach در انگلیسی است و نباید آن را با معنای کلمه‌ methodology در زبان انگلیسی اشتباه کرد. معادل methodology   در فارسی «روش» انجام کار است، مانند «روش انجام تحقیق»، درحالی‌که approach به معنای پایه و زیرساخت فکری انجام کاری است .از این‌رو در هر رهیافت ممکن است روش‌های متفاوتی وجود داشته باشد. نسبت رهیافت و روش همانند نسبت دیدگاه و ابزار است. به‌عنوان مثال روش تاریخی در علوم سیاسی یعنی مراجعه به متون و اسناد تاریخی و تجزیه و تحلیل رفتارها و روابط و مواضع برای شناخت واقعیت سیاسی در آن دوره و تاثیر آن بر تحولات بعدی. ولی در رهیافت‌های تاریخی مباحث دیگری مطرح است. برخی رهیافت تاریخی را به معنای شناخت اندیشه در شرایط زمانی و مکانی...

بله! همان‌طور که مستحضرید، رهیافت یعنی راهش را پیدا کردن. یعنی با بافتن مباحث تئوریک به هم، نان در آوردن و پول پارو کردن و کلی حرف زدن و هیچ نگفتن. پس بنده نیز دیگر هیچ نمی‌گویم و پاروی خویش را برای گرد کرد پول آماده می‌کنم. موفق باشیم.

منبع: «ماهنامه سرآمد»