استفاده از کالاي ايراني، نکته‌اي است که از مدت‌ها پيش مورد توجه بسياري از مسئولان و نخبگان کشور قرار گرفته است. اصلا استارت جشنواره «ايران‌ساخت» هم به همين خاطر زده شد؛ اين‌که توجه باقي مردم نيز به سمت اين امر مهم جلب شود.
پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان: استفاده از کالاي ايراني سبب توسعه کارآفريني دانش‌بنيان مي‌شود و توسعه کارآفريني مترادف با اشتغال پايدار است. بسياري از نخبگان درباره اين موضوع مهم اظهارنظر کرده‌اند که در ادامه، صحبت‌هاي سه نفر از آن‌ها را مي‌خوانيد.
باید فرهنگ استفاده از کالای خارجی وارونه شود
محمدجواد لاريجاني رئيس پژوهشگاه دانش‌هاي بنيادي، جشنواره ملي فرهنگي و هنري ايران ساخت را زمينه‌ساز ايجاد تحرک و جنبش ملي در عرصه توجه به توليدات داخلي عنوان کرد و افزود: «اين جشنواره که در ابعادي ملي و با مشارکت همه اقشار جامعه خصوصا هنرمندان و فناوران برگزار مي‌شود مي‌تواند ضمن ايجاد تحرک و جنبش در اقشار مردمي به مقوله توليدات دانش‌بنيان ايران ساخت، همراهي متوليان و دست‌اندرکاران اجرايي به اين عرصه را نيز ايجاد کند.»
لاريجاني شناخت صحيح از توانمندي‌هاي فناوران و صنعتگران ايراني را ضرورتي اساسي براي اقتدار ملي دانست و گفت: «کشور ما به مدد جوانان توانمند و خلاق خود به دستاوردهاي درخورتوجهي رسيده است که شناخت اين دستاوردها يکي از لازمه‌هاي مهم دست حفظ اقتدار ملي به شمار مي‌رود.»
رئيس پژوهشگاه دانش‌هاي بنيادي، با بيان اين‌که توجه به توليدات ايراني نيازمند يک غيرت ملي است، ادامه داد: «متاسفانه در طول دو قرن به کشور ما تزريق شده است که بهترين جنس بايد خارجي باشد، اما حال مي‌بايست اين فرهنگ را وارونه کنيم، به گونه‌اي که ساخت کشور خودمان مورد توجه قرار بگيرد. بايد اين فرهنگ که استفاده از محصولات خودمان داراي مزه و شيريني است و نيز برکت‌هاي استفاده از آن به صورت يک فرهنگ ملي ترويج شود.»
لاريجاني در پايان ابراز اميدواري کرد، فعاليت‌هاي مختلفي که در زمينه ترويج فرهنگ عمومي به خصوص در معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري از جمله برگزاري جشنواره ملي فرهنگي و هنري «ايران ساخت» صورت مي‌گيرد به يک غيرت و تحرک ملي بدل شود.
توانمندی در عرصه جهانی با پرداختن به سرمایه‌های فرهنگی
مجيد ملانوروزي مديرکل هنرهاي تجسمي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، با اشاره به اهميت توجه به توليدات و داشته‌هاي داخلي گفت: «کشور ايران با توجه به تنوع صنايع دستي، توليدات هنري و محصولات منحصر به فرد با قيمت‌هاي بسيار نازل از جمله کشورهايي است که توانسته است آمار قابل توجهي از محصولات ايراني را در زمره آثار جهاني ثبت کند. ايران توانسته به معرفي کالا و صنايع فرهنگي و هنري خود در سطح جهاني بپردازد و با توجه به چنين شرايطي اين نکته قابل توجه است که کالاي ايراني با اصالت و انحصار، قادر است بدون داشتن رقيب جدي در بازارهاي جهاني عرضه شود.»
به گفته ملانوروزي، پرداختن به داشتهها و سرمايه‌هاي فرهنگي، هنري از بهترين راه‌هايي است که ايران را قادر به پابرجا بودن در عرصه رقابت با کالاهاي وارداتي مي‌کند، زيرا تنوع تعداد توليدات ويژه ايران در جهان مثال زدني است. وي افزود: «برپايي کارناوال‌هاي معرفي کالاهاي ايراني به‌خصوص صنايع دستي در کشورهاي جهان (در قالب تجسمي يا نمايشگاه‌هاي عکس) در معرفي و نگهداشت توليدکنندگان در صف رقابت اهميت دارد.»
وي با اشاره به اين‌که برگزاري جشنواره «ايران‌ساخت» يک اتفاق بزرگ در حمايت از توليدات و محصولات ايراني است، گفت: «با توجه به اين‌که يکي از اهداف جشنواره «ايران‌ساخت» جريان‌سازي و توليد محتوا براي فضاي مجازي مرتبط با چرخه تجاري‌سازي، کارآفريني و اقتصاد دانش‌بنيان است، استفاده از اين فضا براي تبليغ و همگاني کردن استفاده از کالاي ايراني موثر است. فضاي مجازي در چند سال اخير جزء لاينفک زندگي شهري و حتي روستايي شده است.»
وي در ادامه گفت: «با توجه به مطالعات انجام شده و نتايج سنجش بازار، مصرف‌کنندگان کالاها بايد از مزايايي که در کالا پنهان شده است مطلع شوند. به طور مثال در توضيح و تبليغ توليدات کارخانه‌هاي پارچه ايراني بايد به مواردي اشاره کنيم که مصرف‌کننده احساس کند با داشتن اين کالا و در قبال پرداخت هزينه توانسته است محصولي را مالک شود که در مقايسه با ساير کالاهاي مشابه خارجي مزاياي بيشتري دارد.»
به گفته ملانوروزي وقتي مردم از کيفيت کالاي خريداري کرده خود مطمئن شوند و مزاياي آن را بدانند، قطعا براي خريد کالاي ايراني مصمم‌تر مي‌شوند و باز هم در خريدهاي خود کالاي ايراني را انتخاب مي‌کنند.
وي در پاسخ به اين سوال که به‌عنوان نماينده هنرمندان حوزه هنرهاي تجسمي، چه راهکارهايي را براي تبليغ محصولات ايراني و ترغيب مردم به خريد اين محصولات از طريق حوزه فعاليت خود پيشنهاد مي‌کنيد، گفت: «توليدات ايراني به‌خصوص صنايع فرهنگي و هنري بايد از قالب سنتي خود خارج شوند و در بازارهاي جهاني به صورت آشکار حاضر شوند. حضور آن‌ها در فروشگاه‌هاي خارجي، اعتماد ايرانيان را نسبت به کيفيت توليدات داخلي افزايش مي‌دهد. بسياري از هنرمندان با استفاده از فضاهايي مانند اينستاگرام کالاهاي خود را معرفي و حتي به فروش مي‌رسانند و در صورتي‌که اين مسئله از حوزه داخلي کشور فراتر رود، قادر است در حمايت از کالاي ايراني نقش موثري ايفا کند.»
جشنواره «ایران‌ساخت» اقدامی در خور توجه در فرهنگسازی برای اقتصاد دانشبنیان
يوسف ثبوتي، برگزيده جايزه علامه طباطبايي و عضو هيئت علمي دانشگاه تحصيلات‌تکميلي زنجان با اشاره به لزوم ورود اجتماع نخبگاني به بخش توليد، گفت: «براي توليد محصولات و خدمات رقابت‌پذير بايد اين بخش را به علم روز مجهز کرد. براي رسيدن به نقطه مطلوب بايد به مباني علمي و صنعتي مسلط بود. از سوي ديگر ابزار و امکانات ويژه‌اي هم نياز است. علاوه بر اين همواره نمي‌توان براي تجهيز بخش توليد به واردات چشم داشت بلکه بايد تا حد امکان نيازها را از ظرفيت و قابليت‌هاي داخلي رفع کرد.»
وي با مثبت ارزيابي‌کردن برگزاري جشنواره‌ها فرهنگي «ايران ساخت»، اين جشنواره را اقدامي در خور توجه در فرهنگسازي براي اقتصاد دانش بنيان و رونق اين بخش دانست و گفت: «سياست‌هاي اتخاذ شده در سال‌هاي اخير نشان‌دهنده آينده روشن کشور از طريق شرکت‌هاي دانش‌بنيان است.»
ثبوتي با اشاره به اين‌که مديريت کسب و کار علاوه بر دانش و علم، يک مهارت است، ارائه الگوي ايراني کسب و کار را لازمه رونق بخشيدن توليد دانش‌بنيان دانست و گفت: «نمي‌توان نسخه موفقيت يک شرکت دانش‌بنيان خارجي را براي يک شرکت دانش‌بنيان ايراني پيچيد چراکه هر جامعه‌اي مقتضيات و ظرفيت‌هاي خاص خود را دارد که توجه به آن‌ها لازمه موفقيت شرکت‌هاي دانش‌بنيان است. از سوي ديگر بايد بررسي دقيق درباره چرايي هزينه، زمان و کيفيت توليدات دانش‌بنيان صورت گيرد و سپس با اقدامي کارشناسانه بهترين راه‌حل براي ارتقاي کيفيت کالا و خدمات ايراني و همچنين بازارمحور شدن قيمت‌ها انجام شود.»
وي در پايان حرکت به سمت موضوعات کاربردي و مشتري‌محور را از ضروريات امروز جامعه علمي و دانشگاهي دانست و با تأکيد بر لزوم نگاه اقتصادي به پروژه‌هاي دانشگاهي، گفت: «دانشگاه بايد فعاليت‌هاي خود را با نيازهاي موجود در همه بخش‌هاي اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي و غيره منطبق کند تا هم بتواند از اين راه به ره‌آورد مالي برسد و هم سهم خود را در رفع مشکلات و ارتقاي کيفيت زندگي جامعه بومي افزايش دهد.»